มาไหว้ศาลปู่พรหม มาปราสาทเมืองต่ำ มีโอกาสมาไหว้ ทำให้จิตใจผ่องใส พร้อมให้ได้รับแต่สิ่งดี ครอบครัวอบอุ่นพ้นภัย สำหรับทุกท่าน ถ้ามีโอกาสมาเส้นทางนี้ มาไหว้ขอรับมงคลชีวิต รับสิ่งดีดีกลับไป
ศาลปู่พรหมเมืองต่ำ ศรัทธาคุ้มเกล้าชาวโคกเมือง ศาลพ่อปู่พรหมเมืองต่ำ เป็นศาลขนาดเล็กตั้งอยู่ติดกับรั้วปราสาทเมืองต่ำด้านทิศเหนือ สถานที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของชาวบ้านโคกเมือง ศาลถูกตั้งขึ้นตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษที่อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐาน ด้วยความเชื่อที่ว่าแต่ละชุมชนจะมีสิ่งศักดิ์สิทธ์คุ้มครองให้อยู่เย็นเป็นสุข
ศาลพ่อปู่พรหมเมืองต่ำ เป็นศาลขนาดเล็กตั้งอยู่ติดกับรั้วปราสาทเมืองต่ำด้านทิศเหนือ โดยหันหน้าศาลไปทางเหนือออกสู่บารายเมืองต่ำ ในพื้นที่บ้านโคกเมือง ตำบลจรเข้มาก อำเภอประโคนชัย จังหวัดบุรีรัมย์ ซึ่งคนในชุมชนส่วนใหญ่เป็นกลุ่มชาวไทย – ลาว และไทย – เขมร โดยเฉพาะกลุ่มชาวไทย – ลาว หรือชาวอีสาน ที่ได้อพยพมาตั้งถิ่นฐานในบริเวณนี้ มีความเชื่อว่าแต่ละชุมชนจะมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์คอยคุ้มครองให้ร่มเย็นเป็นสุข จึงต้องมีการตั้งศาลขึ้นเพื่อเป็นที่สักการะบูชาและยึดเหนี่ยวจิตใจของคนในชุมชน
 |
| บทสักการะ พ่อปู่พรหม |
แรกเริ่มก่อตั้งชุมชนบ้านโคกเมือง ในพุทธศักราช ๒๔๘๐ ได้มีการสร้างศาลพ่อปู่พรหมเมืองต่ำขึ้นด้วยไม้มุงหญ้าคา ตั้งอยู่บริเวณโบราณสถานสะพานขอม ด้านตะวันตกของบารายเมืองต่ำ โดยเชื่อว่าทั้งบารายเมืองต่ำและปราสาทเมืองต่ำมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์คุ้มครองอยู่ ด้วยความแห้งแล้งในครั้งนั้นชาวบ้านต้องใช้น้ำจากแอ่งน้ำขังในบารายที่รกร้าง (ยังไม่ได้รับการขุดลอก) กับน้ำจากสระทั้งสี่ที่อยู่ในเขตปราสาทเมืองต่ำ นำมาอุปโภคบริโภค แต่จะไม่มีใครกล้าตักน้ำอาบในเขตปราสาทเมืองต่ำเด็ดขาด เพราะเชื่อกันว่าหากผู้ใดลบหลู่หรือตักน้ำใช้โดยไม่ขออนุญาตจะถูกตักเตือนโดยสิ่งศักดิ์สิทธิ์ให้ต้องเจ็บไข้ หรือที่เรียกว่า “ถูกผีเข้า” คนในชุมชนจึงเคารพยำเกรงเสมอมา
 |
| บารายเมืองต่ำ |
ต่อมาเมื่อมีการสร้างถนนลาดยางตัดผ่านบริเวณโบราณสถานสะพานขอม ชาวบ้านจึงได้ย้ายศาลมาที่ริมบารายเมืองต่ำด้านทิศใต้ ใกล้กับปราสาทเมืองต่ำและได้ย้ายอีกครั้งในบริเวณใกล้เคียง มาติดกับรั้วเขตปราสาทเมืองต่ำในปัจจุบัน และมีการสร้างรูปปั้นแทนองค์พ่อปู่พรหมประดิษฐานไว้ในศาลด้วย ซึ่งได้หันหน้าออกสู่บารายเพื่อปกปักรักษาแหล่งน้ำสำคัญของชุมชนและด้านหลังศาลก็คือปราสาทเมืองต่ำ เมื่อผู้คนมากราบไหว้พ่อปู่ก็ถือว่าได้สักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในปราสาทเมืองต่ำด้วย นอกจากนี้ยังมีประเพณีประจำปีของชาวบ้านโคกเมืองที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาคือ พิธีตักบาตรกุฏิฤๅษีโคกเมืองหรือที่สะพานขอม ตักบาตรปราสาทเมืองต่ำ พิธีแห่และเซ่นไหว้บวงสรวงพ่อปู่พรหมเมืองต่ำหรือประเพณีเลี้ยงดาปู่ โดยจะจัดขึ้นในช่วงเดือนห้าถึงเดือนหกของทุกปี อันเกี่ยวเนื่องกับการทำเกษตรกรรมและขอฟ้าฝนให้เกิดความอุดมสมบูรณ์แก่ชุมชน
 |
| ศาลตั้งอยู่รั้วด้านถนนคนเดินเมืองต่ำ |
ศาลพ่อปู่พรหมเมืองต่ำ จึงเป็นที่เคารพสักการะ ขอพร บนบาน ของผู้คนบริเวณนี้ ซึ่งจะเห็นได้จากเครื่องสักการะ ตุ๊กตาช้างม้า พวงมาลัย บ้างถวายหัวหมู่ ไก่ต้ม ไข่ต้ม หรือนำวงดนตรีหมอลำกลองยาวมาเต้นรำบรรเลงถวายด้วยความสุขสมหวังตามที่ได้บนบาน นับเป็นอีกหนึ่งศูนย์รวมจิตใจของคนในชุมชนบ้านโคกเมืองและใกล้เคียง เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ปกปักรักษาทั้งปราสาทเมืองต่ำ บารายเมืองต่ำ และผู้คนชุมชนให้อยู่เย็นเป็นสุขสืบมา
เรียบเรียงโดย: นายสุทธินันท์ พรหมชัย ผู้ช่วยนักโบราณคดี อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง
สัมภาษณ์
นายประพัฒน์ แวววงศ์ อายุ ๗๕ ปี บ้านโคกเมือง ตำบลจรเข้มาก อำเภอประโคนชัย จังหวัดบุรีรัมย์
นางหนูคูณ แวววงศ์ อายุ ๗๐ ปี บ้านโคกเมือง ตำบลจรเข้มาก อำเภอประโคนชัย จังหวัดบุรีรัมย์
นางสำเริง อยู่ดี อายุ ๖๐ ปี บ้านโคกเมือง ตำบลจรเข้มาก อำเภอประโคนชัย จังหวัดบุรีรัมย์
องค์ความรู้ : อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง
ขอบคุณ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง
 |
พิกัด เป็นศาลขนาดเล็กตั้งอยู่ติดกับรั้วปราสาทเมืองต่ำด้านทิศเหนือ หรือฝั่งด้านบาราย ทุก ศุกร์- เสาร์ จะมีถนนคนเดินด้านนี้
