คลองละลม หรือคูเมืองโบราณบุรีรัมย์ อายุกว่า 1,800 ปี มีทั้งหมด 6 ลูก สภาพเป็นคูเมืองในปัจจุบัน ละลม เดิมถูกสร้างในสมัยทวารวดี เป็นโบราณสถานตามประกาศกรมศิลปากร ลงวันที่ 4 มิถุนายน 2523
อาณาเขตแนวละลมเมืองบุรีรัมย์ บ่งบอกถึงขนาดของเมืองในอดีต แม้ว่าในอดีตกําแพงเมืองคือหลักฐานสําคัญอย่างหนึ่งของเมืองบุรีรัมย์ แต่ในปัจจุบันไม่ปรากฏร่องรอยให้เห็นแล้ว เหลือเพียงแต่ละลม หรือคูเมืองซึ่งเกิดมาพร้อมกับกําแพงเมือง เมื่อพิจารณาองค์ประกอบและโครงสร้างของเมืองเก่าบุรีรัมย์ พบว่าเมืองเก่าบุรีรัมย์มีพื้นเหมาะสม มีขนาดชุมชนใหญ่พอสมควร และหากจะเปรียบเทียบคูเมืองของเมืองเก่าบุรีรัมย์ กับเมืองใกล้เคียงอย่าง สุรินทร์ หรือ นครราชสีมา นับได้ว่าละลมเมืองบุรีรัมย์ มีความสมบูรณ์ และมีความกว้าง มากกว่าอย่างเห็นได้ชัด ถือว่าเป็นหนึ่งที่ควรร่วมอนุรักษ์ และสนับสนุนให้มีการพัฒนาให้เป็นที่ท่องเที่ยวที่ดีขึ้นๆ ไป
ประวัติการบูรณะละลม บุรีรัมย์
โดยมีการเริ่มบูรณะปี 2547 คูเมืองที่ 1 ที่ได้รับการพัฒนาปรับปรุงภูมิทัศน์แล้วด้วยงบฯ 42 ล้านบาท และทุ่มอีก 58 ล้านบาทเพื่อพัฒนาคูที่ 2 และ 3 คลองละลม ส่วนที่เหลือคูที่ 4 และ 5 งบฯประมาณการ 200 ล้าน เป้าหมายในการบูรณะพร้อมปรับภูมิทัศน์คูเมืองละลมเพื่อยกระดับเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชื่อมโยงเส้นทางอารยธรรมขอมโบราณ
คลองละลม หรือคูเมืองโบราณบุรีรัมย์มีประวัติความเป็นมายาวนานในการจัดตั้งเมืองบุรีรัมย์โดยมีการขุดคูเมืองหรือกำแพงเมือง(คลองละลม)ล้อมรอบลักษณะเป็นรูปวงรี ปัจจุบันตั้งอยู่กลางเมืองบุรีรัมย์ มีความกว้างเฉลี่ย 80 เมตร ยาวประมาณ 5,000 เมตร พื้นที่รวม 179 ไร่ 2 งาน 12 ตารางวา สภาพปัจจุบันแบ่งเป็น 6 ส่วน หรือ 6 คู ตามแนวถนนที่ตัดเข้าเมืองชั้นใน แต่บางส่วนได้ถูกทับถมสำหรับก่อสร้างอาคารพาณิชย์ บ้านเรือนราษฎร และถนนไปแล้ว
ทั้งนี้ กรมศิลปากรได้สำรวจและประกาศให้เขตคูเมือง-กำแพงเมืองบุรีรัมย์(คลองละลม) ซึ่งอยู่ในสมัยทวารวดี มีอายุประมาณ 1,800 ปี เป็นโบราณสถาน ทางเทศบาลเมืองบุรีรัมย์ เล็งเห็นคุณค่าและความสำคัญของโบราณสถานดังกล่าว ประกอบกับเป็นความต้องการของประชาชนให้มีการปรับปรุงคูเมืองโบราณ เพื่อพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวและพัฒนาภูมิทัศน์เมือง จึงได้ทำโครงการปรับปรุงคูเมืองโบราณ(คลองละลม) โดยขออนุญาตและประสานขอความร่วมมือจากกรมศิลปากรในการสำรวจและออกแบบและขอรับการสนับสนุนงบประมาณจากส่วนราชการต่างๆ
 |
|
 |
|
ถือว่าคูเมืองโบราณละลม บุรีรัมย์ ได้ก่อสร้างแล้วเสร็จปรับปรุงภูมิทัศน์แล้ว ปัจจุบันถือเป็นสถานที่ท่องเที่ยว พร้อมแสดงถึงการเชื่อมโยงกับแหล่งท่องเที่ยวทางอารยธรรมขอมโบราณ ในเขตพื้นที่จังหวัดบุรีรัมย์หลายแห่ง เช่น ปราสาทพนมรุ้ง ปราสาทเมืองต่ำ เพื่อดึงดูดให้ประชาชนและนักท่องเที่ยวได้มาเที่ยวชมและศึกษาประวัติความเป็นมาและสร้างรายได้ให้แก่ท้องถิ่น ยังเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ ถือเป็นปอดชาวเมืองบุรีรัมย์ ช่วงเย็นๆ มีประชาชนมาออกกำลังกายเป็นจำนวนมากรอบๆ คูเมืองละลม ใช้เป็นสถานที่ในงานประเพณีวัฒนธรรมของชุมชน ทั้งในเทศกาลสงกรานต์โดยเป็นแหล่งน้ำและสถานที่สำหรับกิจกรรมสงกรานต์ รวมถึงเทศกาลลอยกระทงของเมืองบุรีรัมย์ที่ยังคงจัดขึ้นทุกๆปีถือเป็นสถานที่เหมาะสมเพราะทางจังหวัดได้เปิดให้ลอยกระทงได้ทั่วที่ละลมเมืองบุรีรัมย์
อีกกิจกรรมหนึ่งที่แนะนำช่วงเดือนมีนาคม-เมษายน รอบๆ ละลมที่ทางเทศบาลได้ปลูกไม้มงคลพระราชทานประจำจังหวัดคือ กาฬพฤกษ์ จะผลิใบออกดอกเต็มต้น ถือเป็นถนนสายสายดอกไม้สวย บางคนถึงกับเอ่ยปากว่าเหมือนซากุระ บุรีรัมย์ มาบุรีรัมย์อย่าลืมแวะมาท่องเที่ยวกัน
พิกัด เริ่มตั้งแต่ที่ทำการเทศบาลเมือง+ถนนคนเดินเซราะกราว ผ่านข้างสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด ไปถึงสะพานยาว สะพานแห่งเดียวที่ข้ามละลมบนถนนสุนทรเทพ ต่อด้วยถึงคุ้มโรงต้ม ปัจจุบันเปลี่ยนเป็นชุมชนหลักเมือง รอบไปเรื่อยถึงวัดอิสาณ วนกลับมาถึงคิวรถสตึก ละลมลูกที่5 จะสุดที่นี่ ส่วนลูกที่ 6 จะเป็นถนน ที่อยู่อาศัย และอาคารพาณิชย์ จะไปบรรจบที่ที่ถนนหน้าเทศบาลเมืองบุรีรัมย์
